Έχοντας ως υποστηρικτή των δράσεων ενημέρωσης - ευαισθητοποίησης του Προγράμματος LIFE για τα θαλασσοπούλια τον Όμιλο Attica Group που περιλαμβάνει τις ακτοπλοϊκές εταιρείες Blue Star Ferries και Superfast Ferries, από φέτος το καλοκαίρι όλα τα πλοία του Ομίλου που ταξιδεύουν στις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη θα έχουν διαθέσιμο για το επιβατικό κοινό ενημερωτικό υλικό για τα θαλασσοπούλια, τις δράσεις του Προγράμματος και τη σημαντικότητα του νησιωτικού και θαλάσσιου χώρου του Αιγαίου.

Ταξιδεύοντας στο αρχιπέλαγος μαζί με τα θαλασσοπούλια, οι επιβάτες των πλοίων του Ομίλου έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν κατά τη διάρκεια της διαδρομής του πλοίου τα πελαγικά θαλασσοπούλια του Αιγαίου (Αρτέμηδες, Μύχους και -με αρκετή τύχη!- Υδροβάτες) και πλησιάζοντας προς τον παράκτιο χώρο Αιγαιόγλαρους, Ασημόγλαρους και Θαλασσοκόρακες.
Χρησιμοποιώντας το φυλλάδιο παρατήρησης θαλασσοπουλιών που είναι διαθέσιμο στη ρεσεψιόν του πλοίου, οι επιβάτες θα μπορούν να αναγνωρίσουν τα θαλασσοπούλια, αλλά και να συμβάλλουν οι ίδιοι στην καταγραφή του πληθυσμού τους στην Ελλάδα συμπληρώνοντας και αφήνοντας την ειδική φόρμα καταγραφής στη ρεσεψιόν του πλοίου ή καταχωρώντας τις παρατηρήσεις τους εδώ.

Αν ταξιδέψετε με κάποιο πλοίο της Blue Star Ferries και Superfast Ferries, δώστε μια ξεχωριστή νότα στη διαδρομή σας παρατηρώντας τα θαλασσοπούλια και συμβάλλοντας ενεργά στην καταγραφή του πληθυσμού τους στις ελληνικές θάλασσες!

Κατά τους θερινούς μήνες τα πουλιά της πόλης χρειάζονται πηγές νερού!

Βοηθήστε τα πουλιά της γειτονιάς σας να αντιμετωπίσουν τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού τοποθετώντας ένα δοχείο με νερό στο μπαλκόνι, τον κήπο σας, ή σε δημόσιους υπαίθριους χώρους.

Ξεδιψώντας ή κάνοντας ένα μπανάκι οι φτερωτοί σας γείτονες θα σας ευγνωμονούν!

Μερικοί κάνουν ό,τι μπορούν να διατηρήσουν τους βιότοπούς τους καθαρούς. Εσύ;

Οι παραλιακοί βιότοποι φιλοξενούν πολλά είδη πουλιών και άλλων οργανισμών.
Ας φροντίσουμε να αφήσουμε σε αυτούς μόνο τα ίχνη μας...

Νέο είδος ανακαλύφθηκε στην… Καισαριανή!

Δεκάδες παρατηρητές πουλιών - μέλη της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, ξύπνησαν τα χαράματα της περασμένης Κυριακής για να δουν ένα νέο είδος για την Ελλάδα:
το Νανοφυλλοσκόπο (Phylloscopus proregulus). Αυτή τη φορά όμως δεν πήγαν σε κάποιο μακρινό προορισμό, ούτε καν στην Πάρνηθα ή το Σχινιά, αλλά στην Καισαριανή για να παρατηρήσουν το είδος αυτό που από τη μακρινή Σιβηρία βρέθηκε στα δέντρα πάνω από τη Μονή Καισαριανής.
Το συγκεκριμένο είδος το είχε ανακαλύψει το μέλος και εθελοντής της Ορνιθολογικής, Μιχάλης Κωτσάκης το προηγούμενο βράδυ:
«Δεν τολμούσα να πιστέψω ότι ήταν Νανοφυλλοσκόπος! Στην αρχή το προσπέρασα θεωρώντας ότι ήταν κάποιο κοινό είδος, μετά όμως διέκρινα κάποια πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Νόμιζα ότι ήταν Κιτρινόφρυδος Φυλλοσκόπος (Phylloscopus inornatus) ένα είδος πολύ σπάνιο που ωστόσο έχει  ξανακαταγραφεί στην Ελλάδα. Όταν όμως έστειλα σχετικές φωτογραφίες στο φόρουμ της Ορνιθολογικής, οι πιο έμπειροι παρατηρητές αναγνώρισαν ότι πρόκειται για Νανοφυλλλοσκόπο. Είναι όνειρο ζωής για κάθε παρατηρητή πουλιών να εντοπίσει ένα νέο είδος στη χώρα του και μάλιστα λίγα μόλις χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας!», δήλωσε ο ίδιος φανερά ικανοποιημένος.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το Δελτίο Τύπου εδώ.

Νέο είδος ανακαλύφθηκε στα Αντικύθηρα!

Εθελοντές και εργαζόμενοι της Ορνιθολογικής με έκπληξη διαπίστωσαν την καταγραφή ενός νέου είδους πουλιού για την Ελλάδα στα Αντικύθηρα. Το είδος είναι η Καστανοτριτσίδα και ο αριθμός των επίσημα καταγεγραμμένων πουλιών στην Ελλάδα αυξάνει πια στα 445, και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα από τον εντοπισμό του Νανοφυλλοσκόπου που παρατηρήθηκε στην Καισαριανή στις αρχές Απριλίου! Η καταγραφή αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η Καστανοστριτσίδα σπάνια παρατηρείται εκτός των περιοχών εξάπλωσης και αναπαραγωγής της (Ισπανία και δυτική Βόρεια Αφρική).
Ο Γραμματέας της επιτροπής που καταγράφει τα σπάνια είδη πουλιών της Ελλάδας, Νίκος Προμπονάς, σχολίασε: «Η επιβεβαίωση του νέου είδους δεν ήταν εύκολη για την επιτροπή, καθώς δεν είναι εύκολα διακριτό από τα συγγενικά του είδη και διαφέρει εμφανισιακά μόνο σε μικρές χρωματικές διαφορές και βιομετρικά χαρακτηριστικά».

Η Καστανοστριτσίδα (Hippolais opaca) καταγράφηκε στο πλαίσιο της παρακολούθησης της μετανάστευσης με τη μέθοδο των δακτυλιώσεων που γίνεται κάθε χρόνο στον Ορνιθολογικό Σταθμό Αντικυθήρων (Ο.Σ.Α.). Το νέο είδος για την Ελλάδα προσδιορίστηκε από τον Συντονιστή Προγράμματος Δακτυλίωσης του Ο.Σ.Α. Χρήστο Μπαρμπούτη: «Είναι μεγάλη συγκίνηση να εντοπίζεις ένα νέο είδος για τη χώρα σου, κάτι που μάλιστα δεν το περιμένεις καθώς τα πουλιά είναι μια συγκριτικά πολύ καλά μελετημένη ομάδα οργανισμών», δήλωσε ο ίδιος.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το Δελτίο Τύπου εδώ.

Επιχείρηση διάσωσης στήθηκε την Πέμπτη 23 Ιουνίου 2011 στη Λιμνοθάλασσα Γιάλοβα. Σκοπός ήταν να προσεγγιστεί και να μεταφερθεί με ασφάλεια στο Σύλλογο Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ, ένα νεαρό Φοινικόπτερο (Φλαμίνγκο).

Εργαζόμενοι και εθελοντές της Ορνιθολογικής οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην περιοχή στο πλαίσιο του θερινού προγράμματος εθελοντικής εργασίας, παρατήρησαν ένα Φλαμίνγκο που για ημέρες βρήκε καταφύγιο στη Λιμνοθάλασσα Γιάλοβα.
Ύστερα από επιβεβαίωση τραύματος στο δεξί φτερό, ξεκίνησε η οργάνωση σχεδίου διάσωσης το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή την επόμενη ημέρα. Η περιοχή όπου τρεφόταν το Φλαμίνγκο ήταν δύσκολα προσβάσιμη και για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκε η βάρκα της Ορνιθολογικής καθώς και μία του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Κάτω Γιάλοβας ο οποίος αμέσως έσπευσε να βοηθήσει.

Νεοσσός Γυπαετού γεννήθηκε στην περιοχή των Αστερουσίων Ορέων στην Κρήτη για πρώτη φορά μετά από 22 χρόνια. Η χαρμόσυνη αυτή είδηση είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιων προσπαθειών προστασίας του είδους, τόσο από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, όσο και από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, με τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας.

Ο Γυπαετός είναι Κρισίμως Κινδυνεύον είδος σύμφωνα με το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων, με έξι μόνο ζευγάρια στην ελληνική Επικράτεια, όλα στην Κρήτη, που αποτελούν και τα μοναδικά στην νοτιοανατολική Ευρώπη.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το Δελτίο Τύπου εδώ.

Περισσότερες πληροφορίες
για θέματα που αφορούν τα Αιολικά Πάρκα μπορείτε να βρείτε εδώ.

Ο Μάιος επιφύλασσε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες επισκέψεις στον υγρότοπο του Σχινιά για τους εθελοντές του Προγράμματος Παρακολούθησης της Ορνιθοπανίδας των Υγροτόπων της Αττικής, με πολλά νέα είδη και εκπλήξεις.

Εν μέσω της μεταναστευτικής περιόδου οι υγροτόποι της Αττικής κατακλύζονται από εξαντλημένα πουλιά που φτάνουν από την υποσαχάρια Αφρική, μιας και η Αττική αποτελεί γι’ αυτά έναν από τους πρώτους σταθμούς για ανεφοδιασμό και ξεκούραση πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους προς το βορρά. Ορισμένα είδη διανύουν μεγάλες αποστάσεις φτάνοντας μέχρι και την αρκτική Σιβηρία, όπως για παράδειγμα η Δρεπανοσκαλίδρα που παρατηρήθηκε στον υγρότοπο του Σχινιά. Υπάρχουν είδη που κατέφυγαν στο νότο το χειμώνα και ακόμα δεν έχουν επιστρέψει στις περιοχές αναπαραγωγής τους, όπως ο Σταχτοτσικνιάς. Τέλος, υπάρχουν και αυτά που παραμένουν στην περιοχή όλο το χρόνο, αλλά και όσα έφτασαν στον τελικό τους προορισμό και έχουν ξεκινήσει να φτιάχνουν τις φωλιές τους (Σταχτάρες, Τσαλαπετεινοί), να κάνουν επιδείξεις (Καλαμοκανάδες), ενώ ορισμένα έχουν ήδη αναπαραχθεί, όπως οι Πρασινοκέφαλες Πάπιες, που παρατηρήθηκαν να κολυμπούν στις πλημμυρισμένες εκτάσεις του Σχινιά ακολουθούμενες από τους νεοσσούς τους. Σε κάθε μεταναστευτικό σταθμό κανένας δε μπορεί να είναι σίγουρος τι θα συναντήσει, μιας και τα πουλιά μπορεί να παραμείνουν για πολύ μικρά χρονικά διαστήματα. Με αρκετή διάθεση και τύχη λοιπόν (αλλά και πρωινό ξύπνημα!), καταγράφηκαν 53 είδη σε μια ημέρα.

Περισσότερες πληροφορίες για τα μεταναστευτικά είδη στο Σχινιά, μπορείτε να δείτε εδώ.

Επιστημονική ονομασία: Larus audouinii
Άλλα ονόματα: Κοκκινομύτης, Αντουϊνιός

Ο Αιγαιόγλαρος διαφέρει από τους άλλους γλάρους, επειδή συνδέεται περισσότερο με τον παράκτιο χώρο και αποφεύγει την ενδοχώρα. Πετά αργά, ανάμεσα στα κύματα και πιάνει μικρά αφρόψαρα. Συχνά πλησιάζει στα ψαροκάικα για να τραφεί με τα ψάρια που πετιούνται.
Στην Ελλάδα, περίπου 500 ζευγάρια φωλιάζουν σε ακατοίκητες νησίδες, μακριά από τους ανθρώπους.
Γεννά δύο με τρία καμουφλαρισμένα αυγά (καφετιά με μαύρα στίγματα) στα τέλη Απριλίου. Τα μικρά εκκολάπτονται μετά τα μέσα Μαΐου και τα μικρά αρχίζουν να πετούν τέλη Ιουνίου.
Ζει μόνο στη Μεσόγειο και φωλιάζει ομαδικά σε ακατοίκητες νησίδες. Βραχώδεις νησίδες με αποικίες Αιγαιόγλαρου υπάρχουν διάσπαρτες στα Δωδεκάνησα, τις ανατολικές Κυκλάδες, τη Λήμνο, τα Κύθηρα, τη Λέσβο και τις Βόρειες Σποράδες.

Είναι απειλούμενο είδος
Ο Αιγαιόγλαρος, σύμβολο των νησίδων, απειλείται περισσότερο από κάθε άλλο θαλασσοπούλι της Ελλάδας.
Οι άνθρωποι ψαρεύουν εντατικά στα παράκτια νερά, στερώντας του τα μικρά αφρόψαρα που είναι η αποκλειστική τροφή του. Φωλιάζει σε μέρη που εύκολα φτάνει άνθρωπος ή ζώο και επίσης φωλιάζει σε περίοδο τουριστικής αιχμής, στις αρχές καλοκαιριού. Τότε, μία και μόνο επίσκεψη ανθρώπου ή κατοικίδιου ζώου στη νησίδα της αποικίας αρκεί για να εγκαταλείψουν τις φωλιές τα ενήλικα πουλιά και να καταστραφεί όλη η αποικία. Αυτό γιατί τα ενήλικα πουλιά πρέπει να βρίσκονται συνεχώς στη φωλιά για να προστατεύουν και να σκιάζουν τα αυγά και τους νεοσσούς. Αν αναγκαστούν να την εγκαταλείψουν τρομαγμένα, τα αυγά τους γίνονται εύκολη λεία για ευκαιριακούς θηρευτές όπως οι Ασημόγλαροι και οι Κουρούνες ή καταστρέφονται από τον καυτό ήλιο. Για τον μικρό πληθυσμό του Αιγαιόγλαρου μια κατεστραμμένη αποικία είναι σημαντική απώλεια.

Πώς να τον αναγνωρίσετε:
Μοιάζει με τον κοινό Ασημόγλαρο (Larus michahellis), αλλά έχει σκούρο (κόκκινο) ράμφος και πόδια.
Σε αντίθεση με τον Ασημόγλαρο που συναντάται σχεδόν παντού, ο Αιγαιόγλαρος συχνάζει αποκλειστικά στον παράκτιο χώρο και τις ερημικές ακτές. Αποφεύγει την ενδοχώρα, τους σκουπιδότοπους και το γλυκό νερό.





Ο Αιγαιόγλαρος σε αριθμούς
Μήκος: 0,5 μέτρο
Άνοιγμα φτερών: 1,3 μέτρα
Κατανομή: Νησιά της Μεσογείου
Ελληνικός πληθυσμός: 350 - 500 ζευγάρια

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τον Αιγαιόγλαρο εδώ.


Παρατηρήσατε κάποιο Αιγαιόγλαρο;
Βοηθήστε μας στην καταγραφή του πληθυσμού τους
καταχωρώντας τις παρατηρήσεις σας εδώ.

Ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 13 Μαΐου στο Πάρκο «Α.Τρίτσης» η τριήμερη εκδήλωση περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης που οργανώθηκε από την αναπληρώτρια Υπουργό Παιδείας, Φώφη Γεννηματά και το Γράφειο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Γ’ Αθήνας.

Στην τριήμερη γιορτή για το περιβάλλον συμμετείχαν 1.000 μαθητές από Δημοτικά Σχολεία της Γ’ Περιφέρειας της Αθήνας οι οποίοι με βιωματικό τρόπο ενημερώθηκαν για τα πουλιά, την ενέργεια, το νερό.

Οι μαθητές, αφού παρακολούθησαν σύντομη παρουσίαση για τη σημασία του Πάρκου στην αίθουσα «Παλαιό Οινοποιείο» που παραχωρήθηκε από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, επισκέφθηκαν διαφορετικούς σταθμούς όπου τους υποδέχονταν περιβαλλοντικές οργανώσεις για την υλοποίηση δραστηριοτήτων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης.

Τέσσερα σημεία - σταθμοί διαμορφώθηκαν για τις ανάγκες του προγράμματος και υποστηρίχθηκαν από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, το WWF, το Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης και το ΚΕΑΝ.

Η εκδήλωση υποστηρίχθηκε από τους Δήμους Ιλίου, Αγίων Αναργύρων - Καματερού και από τον Οργανισμό Διοίκησης & Διαχείρισης του Πάρκου «Α. Τρίτσης».

Την Παρασκευή 27 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» η έκθεση και η βράβευση των μαθητικών έργων που συμμετείχαν στον «14ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Ξύλινης Τεχνητής Φωλιάς για Πουλιά».

Ο Διαγωνισμός οργανώνεται από το 2ο ΕΠΑ.Λ Γαλατσίου και υποστηρίζεται από την Ορνιθολογική Εταιρεία και το Δήμο Γαλατσίου. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, που φιλοξενείται για 6η συνεχόμενη χρονιά στο Πάρκο με την υποστήριξη και του Οργανισμού Διοίκησης & Διαχείρισης, παρουσιάστηκαν 48 κατασκευές από σχολεία όλης της Ελλάδας, οι εκπαιδευτικοί στόχοι και η αποτίμηση του Προγράμματος καθώς επίσης και το Πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων του 2ου ΕΠΑ.Λ Γαλατσίου.

Στη συνέχεια, οι φωλιές που είναι κατάλληλες θα τοποθετηθούν στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» και σε άλλα αστικά Πάρκα με τη συμμετοχή σχολείων και άλλων φορέων.

Πρόγραμμα Προστασίας & Διαχείρισης Υγροτόπου Άγρα - Βρυττών - Νησίου

Ο Υγρότοπος
Ο υγρότοπος Άγρα - Βρυττών – Νησίου βρίσκεται στο Νομό Πέλλας, 7 χλμ. ΒΔ της πόλης της Έδεσσας, μεταξύ των οικισμών Άγρα, Βρυττών και Νησίου και καλύπτει έκταση περίπου 6.000 στρεμμάτων.

Ο πλούτος των οργανισμών που φιλοξενoύνται στον υγρότοπο, συνδέεται με την ποικιλία των βιοτόπων του, τόσο εκείνων που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το υγρό στοιχείο, όσο και αυτών της περιβάλλουσας ημιορεινής ζώνης.

Ο κυρίαρχος τύπος υγροτοπικής βλάστησης είναι οι καλαμώνες, με χαρακτηριστικά είδη τα καλάμια, βούρλα και ψαθιά, όπου βρίσκουν καταφύγιο αρκετά είδη ασπονδύλων, αμφιβίων, ερπετών αλλά και υδρόβιων πουλιών. Στη δυτική πλευρά του υγροτόπου, σχηματίζονται υγρά λιβάδια, ενδιαίτημα σημαντικό για ερωδιούς και παρυδάτια πουλιά. Κατά θέσεις εμφανίζονται ασβεστούχοι βάλτοι, οικότοπος προτεραιότητας για την Ε.Ε. Στις υδάτινες επιφάνειες κυριαρχούν πλευστόφυτα όπως οι ποταμογείτονες και τα νούφαρα, δημιουργώντας θέσεις κατάλληλες για την απόθεση των αυγών των ψαριών.


Ορνιθοπανίδα
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον της περιοχής εστιάζεται στην παρουσία των υδρόβιων πουλιών, που είτε αναπαράγονται, είτε διέρχονται κατά την περίοδο της μετανάστευσης, είτε ξεχειμωνιάζουν στην περιοχή, γεγονός που οδήγησε στο χαρακτηρισμό του υγροτόπου ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και στην πρόταση για ένταξή του στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000. Συνολικά μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότερα από 165 είδη πουλιών, αρκετά από τα οποία αναπαράγονται στην περιοχή.
Σημαντικότερα είδη στην περιοχή θεωρούνται η Bαλτόπαπια (Aythya nyroca), το Mουστακογλάρονο (Chlidonias hybrida), ο Mικροτσικνιάς (Botaurus stellaris)), ο Πελαργός (Ciconia ciconia) και η Αλκυόνη (Alcedo atthis), είδη τα οποία αναπαράγονται στην περιοχή.
Κατά την ανοιξιάτικη και φθινοπωρινή μετανάστευση, σημαντικότερα είδη θεωρούνται ο Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus), ο Ροδοπελεκάνος (Pelecanus onocrotalus) και ερωδιοί, όπως ο Νυχτοκόρακας (Nycticorax nycticorax), ο Λευκοτσικνιάς (Egretta garzetta), ο Κρυπτοτσικνιάς (Ardeola ralloides), ο Πορφυροτσικνιάς (Ardea purpurea) και ο Ήταυρος (Ixobrychus minutus). Το χειμώνα στον υγρότοπο μπορεί κανείς να παρατηρήσει σπάνια είδη, όπως ο Αργυροτσικνιάς (Ardea cinerea), η Λαγγόνα (Phalacrocorax pygmaeus), οι κύκνοι, αρκετές πάπιες καθώς και σπάνια αρπακτικά, όπως η Αετογερακίνα (Buteo rufinus), ο Καλαμόκιρκος (Circus aeroginosus), ο Βαλτόκιρκος (Circus cyaneus) και μερικές φορές ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos).
Είδη που μπορεί να παρατηρηθούν οποιαδήποτε εποχή του χρόνου είναι οι Φαλαρίδες (Fulica atra), τα Νανοβουτηχτάρια (Podiceps ruficollis), οι Νερόκοτες (Gallinula chloropus) καθώς και λίγα ζευγάρια κύκνων που φωλιάζουν στον υγρότοπο.


Τα προβλήματα του υγροτόπου
Ο υγρότοπος στο παρελθόν επικοινωνούσε με τη λίμνη Βεγορίτιδα, μέσω σήραγγας που είχε κατασκευάσει η ΔΕΗ. Η πτώση της στάθμης της Βεγορίτιδας κατά τις τελευταίες δεκαετίες, απέκοψε την επικοινωνία της με τον υγρότοπο, περιορίζοντας πολύ την ποσότητα του νερού που εισρέει σε αυτόν. Επιπλέον, η αύξηση της χρήσης λιπασμάτων, που ακολούθησε την εντατικοποίηση της καλλιέργειας κερασιού στη γύρω περιοχή, επιβάρυνε την ποιότητα του νερού. Συνέπεια, άμεση και οφθαλμοφανής, η υπερβολική ανάπτυξη των υδρόβιων φυτών και του καλαμιού, που περιόρισε την κυκλοφορία του νερού. Περιορίστηκαν δηλαδή η αλιευτική και η οικολογική αξία του υγροτόπου, οι οποίες προϋπήρχαν των έργων και διευθετήσεων της ΔΕΗ στην περιοχή.

Άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο υγρότοπος είναι:

- Ο ευτροφισμός και δημιουργία ανοξικών συνθηκών ιδιαίτερα κατά τη θερινή περίοδο λόγω της μείωσης του όγκου του νερού
- Η υποβάθμιση των δασών στην γύρω περιοχή, λόγω εκχερσώσεων αλλά και λαθροϋλοτομιών
- Η έλλειψη υδρολογικής διαχείρισης με στόχο την αύξηση της περιβαλλοντικής ετερογένειας και της βιοποικιλότητας στον υγρότοπο
- Η απουσία ικανοποιητικών κινήτρων για τον τοπικό πληθυσμό τα οποία θα επιτρέψουν την συμμετοχή του στη διαδικασία της προστασίας
- Η λαθροθηρία
- Οι παράνομες εκχερσώσεις
- Η λειτουργία λατομείου εντός της προστατευόμενης ζώνης

Η παρουσία της Ορνιθολογικής στον Υγρότοπο
Η Ορνιθολογική ασχολείται συστηματικά με τον υγρότοπο περίπου εδώ και 15 χρόνια, παρακινώντας φορείς να αναλάβουν δράσεις, με συστηματικότερο το Δήμο Έδεσσας. Τα τελευταία 4 χρόνια, η Ορνιθολογική και ο Δήμος με τη στήριξη εθελοντών από όλο τον κόσμο (μέσω του προγράμματος European Volunteer Service) εφαρμόζει το πρόγραμμα «Προστασία και Διαχείριση της περιοχής του Υγροτόπου Άγρα – Βρυττών – Νησίου».

Οι δράσεις που περιλαμβάνονται είναι προσανατολισμένες στην προστασία, διαχείριση και ανάδειξη των σημαντικών στοιχείων του υγροτόπου: επιστημονική παρακολούθηση πουλιών και σημαντικών ειδών φυτών και οικοτόπων, μικρή διαχείριση οικοσυστημάτων, φύλαξη, κατασκευή/συντήρηση υπαίθριων υποδομών και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Η ευαισθητοποίηση γίνεται είτε άμεσα με τη λειτουργία του Κέντρου Ενημέρωσης, είτε έμμεσα σε όλες τις μεγάλες και μικρές εκδηλώσεις που οργανώνονται τόσο στον υγρότοπο όσο και στις γύρω περιοχές.

Στόχος του Προγράμματος είναι λειτουργία και η ανάδειξη ενός πρότυπου αειφορικού προγράμματος διαχείρισης υγροτοπικής προστατευόμενης περιοχής (Π. Π.) στη Βόρεια Ελλάδα με την εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας.

Ο εθελοντισμός στο Πρόγραμμα ήταν και είναι η κινητήρια δύναμη του. Από το Μάρτιο του 2008 μέχρι και σήμερα έχουν προσφέρει εθελοντική εργασία με το European Voluntary Service (EVS) και AMICUS 22 εθελοντές από Ιταλία, Ολλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ισπανία, Τουρκία, Πορτογαλία, Νορβηγία, Ελβετία και Βραζιλία (Ινστιτούτο Νεολαίας - Ορνιθολογική - Δήμος Έδεσσας).
Επίσης, στον τομέα του εθελοντισμού, έχει ιδρυθεί τοπική ομάδα εθελοντών, έχουν πραγματοποιηθεί πτυχιακές εργασίες και πρακτικές ασκήσεις από Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Ελλάδας και του Εξωτερικού και υλοποιούνται Θερινά Προγράμματα Εθελοντισμού. Τέλος, το Κέντρο Φιλοξενίας Εθελοντών λειτουργεί για τα παιδιά του χωριού και ως χώρος μετάδοσης γνώσεων φύσης και πολιτισμού.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα και την εθελοντική προσφορά επικοινωνήστε μαζί μας.

Ειρήνη Σκούλη,
Υπεύθυνη Κέντρου Ενημέρωσης Υγροτόπου Άγρα - Βρυττών - Νησίου,
Τοπική Συντονίστρια Ορνιθολογικής.
Τηλ. 2381300755, 6956.297398
e-mail: [email protected]

Θαλασσοπούλια δεν είναι μόνο οι γλάροι!
Αλλά ακόμα και αυτοί δεν είναι όλοι ίδιοι μεταξύ τους.
Οι ελληνικές θάλασσες φιλοξενούν έξι είδη θαλασσοπουλιών:
τον Αιγαιόγλαρο, τον Ασημόγλαρο, τον Θαλασσοκόρακα, τον Αρτέμη, τον Μύχο και τον Υδροβάτη.

Το να ψάχνεις την τροφή σου στη θάλασσα είναι μια δύσκολη δουλειά. Όπως και οι ψαράδες όμως έτσι και τα θαλασσοπούλια έχουν δύο επιλογές: ή τη σιγουριά της γνωστής ακτής με τα μικρά όμως κοπάδια ψαριών ή τη μεγάλη ανταμοιβή με τις σπουδαίες ψαριές που ωστόσο βρίσκονται στο άγνωστο πέλαγος.

Τα θαλασσοπούλια που ψαρεύουν κοντά στην ακτή μετακινούνται πολύ λιγότερο από τα είδη που βγαίνουν στο ανοιχτό πέλαγος. Τα παράκτια είδη, όπως λέγονται, θα τα δούμε να πετάνε κατά μήκος των ακτών, να γυρίζουν στα λιμάνια, να κάθονται στα βράχια και το πολύ-πολύ μετακινούνται από νησί σε νησί. Τα παράκτια θαλασσοπούλια του Αιγαίου, το Θαλασσοκόρακα, τον Αιγαιόγλαρο και τον Ασημόγλαρο δεν θα τα δούμε να τρέφονται στα ανοιχτά εκτός κι αν ακολουθούν κάποιο ψαροκάικο, εκεί δηλαδή όπου η τροφή είναι εξασφαλισμένη.

Αντίθετα, τα πελαγικά θαλασσοπούλια είναι αξεπέραστα στο πέταγμα, διανύουν τεράστιες αποστάσεις κάθε μέρα και δεν θα τα δούμε συχνά κοντά στη στεριά. Έτσι στα ανοιχτά θα δούμε τα πελαγικά είδη, δηλαδή τον Αρτέμη, το Μύχο και τον μικροσκοπικό Υδροβάτη. Όσον αφορά τις αποστάσεις που μπορεί να διανύσουν τα πελαγικά θαλασσοπούλια ενδεικτικά, ο Αρτέμης μπορεί άνετα να διανύσει 500 χιλιόμετρα σε μια διαδρομή ρουτίνας για να φέρει τροφή στη φωλιά!

Η Ορνιθολογική υλοποιεί από το 2009 το Πρόγραμμα LIFE για τη

Τα θαλασσοπούλια μας:

Αιγαιόγλαρος: ο παραδοσιακός νησιώτης (απειλούμενο είδος)

Ο κατεξοχήν γλάρος του πελάγους αναγνωρίζεται από το σκουρόχρωμο κόκκινο ράμφος. Αποφεύγει τα κατοικημένα νησιά, προτιμώντας να ψαρεύει στην ανοιχτή θάλασσα και να φωλιάζει ομαδικά στις ακατοίκητες νησίδες. Οι περισσότερες αποικίες Αιγαιόγλαρου στην Ελλάδα βρίσκονται στο νότιο και το ανατολικό Αιγαίο.
Οι άνθρωποι ψαρεύουν εντατικά στα παράκτια νερά και παίρνουν τα μικρά αφρόψαρα που είναι η μοναδική τροφή του. Επιπλέον, όταν επισκέπτονται τις ακατοίκητες νησίδες διώχνουν τους ενήλικους Αιγαιόγλαρους αφήνοντας αυγά και νεοσσούς εκτεθειμένα στο ζεστό ήλιο και τους θηρευτές, όπως οι Ασημόγλαροι, οι γάτες και οι αρουραίοι.
Άνοιγμα φτερών: 1,3 μ.
Κατανομή: Φωλιάζει αποκλειστικά σε νησιά της Μεσογείου
Ελληνικός πληθυσμός: 350 - 500 ζευγάρια

Θαλασσοκόρακας: ο επίμονος δύτης

Ο Θαλασσοκόρακας δεν ταυτίζεται με την κλασσική εικόνα των θαλασσοπουλιών. Συνήθως συναντάται σαν μια μαύρη φιγούρα που κάθεται στα βράχια της ακτής ή να κολυμπά μισοβυθισμένος στο νερό.
Ψαρεύει κολυμπώντας κάτω από την επιφάνεια και γι’ αυτό μπορεί να πιαστεί και να πνιγεί σε δίχτυα ή να προσβληθεί από πετρελαιοκηλίδες. Υπάρχει παντού στις ελληνικές θάλασσες, αλλά σε μικρούς αριθμούς και είναι πιο κοινός στο κεντρικό και το βόρειο Αιγαίο.
Άνοιγμα φτερών: 1 μ.
Κατανομή: Το μεσογειακό υποείδος φωλιάζει στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα
Ελληνικός πληθυσμός: 1.000 - 1.200 ζευγάρια

Ασημόγλαρος: ο πανταχού παρών

Ο γνώριμος γλάρος πίσω από τα πλοία και πάνω από τη στεριά. Χάρη στην άφθονη τροφή που βρίσκει στους σκουπιδότοπους, έχει πολλαπλασιαστεί υπερβολικά με αποτέλεσμα να επιβαρύνει άλλα θαλασσοπούλια, αρπάζοντας αυγά και νεοσσούς ή καταλαμβάνοντας τις καλύτερες θέσεις φωλιάσματος.
Άνοιγμα φτερών: 1,5 μ.
Κατανομή: Κοινός στις ακτές της Μεσογείου, αλλά φτάνει ως την ενδοχώρα και την ανοιχτή θάλασσα
Ελληνικός πληθυσμός: Περισσότερα από 100.000 ζευγάρια

Αρτέμης: ο θαλασσοπόρος

Μοιάζει με γλάρο, αλλά συγγενεύει με τα άλμπατρος τα θαλασσοπούλια των ωκεανών του νότου και -όπως αυτά- νοιώθει άνετα στην ανοιχτή θάλασσα και διανύει καθημερινά εκατοντάδες χιλιόμετρα πετώντας ανάμεσα στα κύματα. Φωλιάζει στις ακατοίκητες νησίδες της Μεσογείου, αλλά ξεχειμωνιάζει στον νότιο Ατλαντικό.
Άνοιγμα φτερών: 1,2 μ.
Κατανομή: Φωλιάζει σε νησιά της Μεσογείου, στα Κανάρια και τις Αζόρες
Ελληνικός πληθυσμός: Περίπου 5.000 ζευγάρια

Μύχος: ο βιαστικός

Μοιάζει με σκούρο Αρτέμη, με τον οποίο συγγενεύει. Συνήθως, πετά βιαστικά σε ομάδες πολύ κοντά στα κύματα. Οι περισσότεροι Μύχοι μένουν μόνιμα στη Μεσόγειο και σπάνια πλησιάζουν τη στεριά.
Με το τέλος της αναπαραγωγικής περιόδου, χιλιάδες Μύχοι εγκαταλείπουν το Αιγαίο και πηγαίνουν στη Μαύρη θάλασσα, για να εκμεταλλευτούν εκεί τους πλούσιους ψαρότοπους. Τέλη Οκτώβρη επιστρέφουν και πάλι στο Αιγαίο.
Άνοιγμα φτερών: 0,85 μ.
Κατανομή: Φωλιάζει σε νησιά της Μεσογείου. Στις Βαλεαρίδες ζει ένα τοπικό υποείδος.
Ελληνικός πληθυσμός: Περίπου 4.000 - 7.000 ζευγάρια

Υδροβάτης: ο μυστηριώδης

Μικρός σαν χελιδόνι, είναι ένα από τα μικρότερα θαλασσοπούλια στον κόσμο. Σπάνια πλησιάζει σε πλοία, στη στεριά ή σε άλλα θαλασσοπούλια. Λόγω μικρού μεγέθους και πληθυσμού στην Ελλάδα, δύσκολα παρατηρείται και ο τρόπος ζωής και οι αποικίες του παραμένουν ένα μυστήριο.
Άνοιγμα φτερών: 0,38 μ.
Κατανομή: Το υποείδος της Μεσογείου φωλιάζει σε μικρές νησίδες, κυρίως στο κεντρικό και δυτικό τμήμα.
Ελληνικός πληθυσμός: Άγνωστος, αλλά εκτιμάται σε 30 ζευγάρια


Παρατηρήσατε θαλασσοπούλια;
Συμβάλετε και εσείς στην καταγραφή των θαλασσοπουλιών στην Ελλάδα, καταχωρώντας τις παρατηρήσεις σας εδώ !

Περισσότερες πληροφορίες για τα θαλασσοπούλια και το Πρόγραμμα LIFE για την προστασία τους μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Προγράμματος: www.ornithologiki.gr/seabirds

Γίνε φίλος μας στο facebook για να μαθαίνεις τα τελευταία νέα της Ορνιθολογικής, για να μαθαίνεις για τις δράσεις μας αλλά και για να συμμετέχεις στις εκδηλώσεις και στα εθελοντικά μας προγράμματα!

Μπορείς εύκολα να γίνεις φίλος μας στο facebook εδώ

Εθελοντισμός και caretakers

Σαν εθελόντρια της Ορνιθολογικής, πολλές φορές αναρωτήθηκα γιατί επενδύω το χρόνο μου, τις δυνατότητες μου και την όρεξή μου στον εθελοντισμό, ιδίως σε μια χώρα που ο εθελοντισμός από πολλούς θεωρείται συνώνυμο της εκμετάλλευσης.

Αδιαμφισβήτητα από τον εθελοντισμό έχεις πολλά να κερδίσεις. Ξεκινώντας από τη βάση ότι έρχεσαι σε επαφή με αξιόλογους ανθρώπους, δημιουργούνται φιλίες που στηρίζονται στα κοινά ιδανικά, γεμίζεις με το αίσθημα της προσφοράς και της ολοκλήρωσης ενώ καταλήγεις τελικά στο συμπέρασμα ότι με το να γίνουμε όλοι εθελοντές και αντισταθούμε στα εγωκεντρικά πρότυπα της σύγχρονης ζωής, μπορούμε να καταφέρουμε πολλά περισσότερα προσωπικά, κοινωνικά και πολιτισμικά.

Αν προσθέσουμε σε αυτά την αγάπη για το φυσικό περιβάλλον και πολύ περισσότερο για την εντυπωσιακά όμορφη ελληνική φύση, την πλούσια ορνιθοπανίδα, ο εθελοντισμός μετατρέπεται σε ανάγκη. Ανάγκη διότι καθώς τα οικονομικά μέσα του κρατικού φορέα αλλά κυρίως η διάθεση των πολιτικών προσώπων στερεύουν, με συντονισμένη κοινή προσπάθεια, μπορούμε να προωθήσουμε την ιδέα προστασίας της φύσης, μέσω της καταγραφής του φυσικού πλούτου, της παρακολούθησης των σημαντικών περιοχών, της περιφρούρησης του δάσους και κυρίως της εκπαίδευσης της νέας γενιάς και του απλού κόσμου.

Μια από τις σημαντικότερες εθελοντικές δράσεις της Ορνιθολογικής η οποία έχει καταφέρει αρκετές επιτυχίες υπέρ της προστασίας της φύσης και των σημαντικών βιοτόπων με τη βοήθεια εθελοντών από όλη την Ελλάδα, είναι το δίκτυο των Caretakers. Το δίκτυο αυτό, προσφέρει στους εθελοντές τη δυνατότητα της άμεσης δράσης για το περιβάλλον με την παρακολούθηση των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΠΕ). Σε περίπτωση απειλής σημαντικών βιοτόπων, ο Υπεύθυνος παρακολούθησης μιας περιοχής είναι ο πρώτος που ενημερώνει, προειδοποιεί και αναλαμβάνει δράση μέσω της Ορνιθολογικής, για την προστασία της περιοχής του. Με την έγκαιρη ενεργοποίηση του δικτύου των εθελοντών, ο καθένας μας μπορεί να προωθήσει τη διατήρηση του τόπου του, και συνολικά της ελληνικής φύσης τόσο με την συλλογή χρήσιμων στοιχείων όσο και τη διατήρηση του για τις μελλοντικές γενιές.

Στην αναφορά που ετοιμάζει κάθε εθελοντής για την περιοχή του, περιλαμβάνονται η καταγραφή σε ειδικά πρωτόκολλα πεδίου πιθανές απειλές που εκτιμά ότι μπορεί να έχουν επίπτωση στον βιότοπο ή τα πουλιά, οι δράσεις διατήρησης που λαμβάνουν χώρα στη περιοχή και τα είδη των πουλιών που παρατηρούνται. Οι περιοχές είναι συνολικά 196 IBA σε όλη την Ελλάδα και μόνο με τη δράση των κατοίκων κάθε περιοχής και την εκπαίδευση εθελοντών είναι δυνατόν να διαπιστωθούν απειλές και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως. Παράλληλα, η πίεση που ασκείται προς τους φορείς λήψεως αποφάσεων προωθεί την έννοια των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά (IBA), σαν συνολικά περιοχές διατήρησης της βιοποικιλότητας.

Σημαντικό χαρακτηριστικό του Δικτύου, είναι ότι απευθύνεται σε άτομα που ζουν, κατάγονται ή επισκέπτονται συχνά μια περιοχή σημαντική για τα πουλιά, ενώ δεν προαπαιτείται να έχουν ειδικές γνώσεις στην αναγνώριση των ειδών, αλλά κυρίως ιδιαίτερο ενδιαφέρον να αναμειχθούν στην ενεργό προστασία της συγκεκριμένης περιοχής. Άτομα δραστήρια, με διάθεση για μάθηση, μακροχρόνια δέσμευση και συνεχή ενασχόληση μπορούν να αποδειχτούν οι καλύτεροι φύλακες του φυσικού περιβάλλοντος. Οι υποχρεώσεις των εθελοντών απέναντι στο συνολικό δίκτυο, περιλαμβάνουν την επίσκεψη στη περιοχή τουλάχιστον 3 φορές τον χρόνο, ανάλογα με τα “trigger species” του ΙΒΑ, την παρακολούθηση των ειδών που πληρούν τα κριτήρια και των ενδιαιτημάτων τους, των απειλών και των δράσεων διατήρησης. Παράλληλα κάθε εθελοντής θα πρέπει να αποστέλλει στην ΕΟΕ την ετήσια αναφορά και να ενημερώνει εάν εμφανίζονται απειλές που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Τέλος απαραίτητη κρίνεται και η συχνή επαφή με την ΕΟΕ και τα άλλα μέλη της ομάδας τους, για την ανταλλαγή εμπειριών και πληροφοριών.

Σαν caretaker, επισκεπτόμενη την περιοχή μου και καταγράφοντας τα είδη που συναντώ παρακολουθώντας παράλληλα την εξέλιξη του τοπίου, καταλήγω πάντα στο συμπέρασμα, ότι η δράση του δικτύου είναι απαραίτητη. Αυθαιρεσίες, καταπατήσεις και ενέργειες που βλάπτουν και διακόπτουν τη φυσική δομή των βιοτόπων, μπορούν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν έγκαιρα με την εθελοντική δράση. Καθότι η περιοχή που έχω αναλάβει έχει δασικό χαρακτήρα, η ορνιθοπανίδα που τη προτιμά είναι ιδιαίτερη και αρκετά ευαίσθητη στις αλλαγές του χαρακτήρα του τοπίου. Είναι σημαντικό επομένως, να βρίσκομαι σταθερά στην περιοχή αρκετές φορές το χρόνο για να καταγράφω τέτοιες ενέργειες.

Αρκετές φορές, παρέα με άλλους caretakers έχουμε την ευκαιρία να ξεφύγουμε από το γκρίζο της πόλης και να προσφέρουμε, επισκεπτόμενοι ο ένας την περιοχή του άλλου και βοηθώντας στη καταγραφή. Το να είσαι Υπεύθυνος Παρακολούθησης, πέρα από την εθελοντική προσφορά στο δίκτυο, πρώτιστος προσφέρει στον καθένα μας πληρότητα, αναψυχή, επικοινωνία, δικτύωση και φιλία.

Το ελληνικό τοπίο χαρακτηρίζεται από μοναδικές εναλλαγές στο φυσικό περιβάλλον, από ψηλά δασικά οικοσυστήματα με είδη που κανείς συναντά στη κεντρική Ευρώπη, μέχρι νησιωτικούς βιοτόπους με χαμηλή βλάστηση και χαρακτήρα ξηροθερμικό. Όπως είναι λογικό, οι σημαντικές περιοχές για τα πουλιά και οι προστατευόμενες περιοχές είναι πολυάριθμες, διάσπαρτες σε όλη την επικράτεια και εξίσου σημαντικές. Αποτελεσματική προστασία αυτών δεν σημαίνει όμως και αποκλεισμό του ανθρώπινου παράγοντα, εφόσον σε αρκετές περιπτώσεις οι βιότοποι προκύπτουν από την συνεχή επίδραση του ανθρώπου στο φυσικό του περιβάλλον. Ο caretaker, πρέπει να αναγνωρίζει ποιες πρακτικές ξεφεύγουν από το παραδοσιακό χαρακτήρα, να ενθαρρύνει την κοινότητα να προστατεύει από μόνη της το φυσικό κεφάλαιο της περιοχής της, να εκπαιδεύει και να προωθεί την ιδέα του σεβασμού και της φροντίδας των βιοτόπων. Άλλωστε, η ορνιθοπαρατήρηση είναι μια εξαιρετική δραστηριότητα, που εγείρει την παρατηρητικότητα, το παιχνίδι και την επαφή με τη φύση, ενώ εύκολα μπορεί να τραβήξει κάποιον στο να βγει έξω, να γνωρίσει και να αγαπήσει το περιβάλλον.

Αλεξάνδρα Δεμερτζή

Η στήλη αυτή είναι δικιά σας!
Αν θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας την εμπειρία σας με την Ορνιθολογική,
παρακαλώ στείλτε το κείμενο σας στο [email protected]