Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον των κατοίκων των μεγάλων πόλεων για τους πράσινους χώρους. Αρχίζει να γίνεται συνείδηση σε όλους μας ότι οι χώροι αυτοί συμβάλλουν καθοριστικά στην αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής μας και ταυτόχρονα αποτελούν καταφύγιο για την άγρια ζωή μέσα στις πόλεις*.

Με σκοπό να στρέψουμε όλοι για λίγα λεπτά την προσοχή μας στη φύση που μας περιβάλλει, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και η ΑΝΙΜΑ προσκαλούν τους κατοίκους της Αττικής να παρατηρήσουν, να ακούσουν και να καταγράψουν την παρουσία των κοτσυφιών στις γειτονιές τους, στο πλαίσιο του Προγράμματος Καταγραφής Κοτσυφιών στην Αθήνα, για δεύτερη συνεχή χρονιά!

Εσείς πόσο καλά γνωρίζετε τους φτερωτούς σας γείτονες; Πάρτε και εσείς μέρος στο Πρόγραμμα Καταγραφής Κοτσυφιών!

Έχετε ένα Κοτσύφι γείτονα;
Καταγράψτε το, συμπληρώνοντας τη φόρμα που θα βρείτε εδώ.

* Παράλληλα, και με τον ίδιο σκοπό, δηλαδή την υποστήριξη και ενίσχυση της βιοποικιλότητας μέσα στο αστικό περιβάλλον, αλλά και την ευαισθητοποίηση μικρών και μεγάλων για τη σημασία και ανάγκη χώρων πρασίνου μέσα στην πόλη, η Ορνιθολογική σχεδίασε και υλοποιεί πρόγραμμα Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης με τίτλο «Δίκτυο Αδόμητων Χώρων για τα Πουλιά και τον Άνθρωπο».

Περισσότερες πληροφορίες για το Δίκτυο μπορείτε να βρείτε εδώ

Άλλη μια χρονιά Μεσοχειμωνιάτικων Καταμετρήσεων Υδρόβιων Πουλιών (ΜΚΥ) ολοκληρώθηκε με επιτυχία στην οποία συντέλεσε σε μεγάλο βαθμό η ενθουσιώδης συμμετοχή των εθελοντών παρατηρητών, αλλά και ο ανέλπιστα καλός καιρός στην καρδιά του χειμώνα!

Φέτος οι καταμετρήσεις κάλυψαν περισσότερους από 120 μικρούς και μεγάλους υγρότοπους της χώρας μας, από τους πλέον σημαντικούς υγροτόπους του Βορρά, όπως τα δέλτα των ποταμών Έβρου και Αξιού - Λουδία - Αλιάκμονα, τους υγροτόπους του Νέστου, τη λίμνη Κερκίνη, την Πρέσπα, τον Αμβρακικό, το Μεσολόγγι και το Κοτύχι, έως μικρούς παράκτιους νησιωτικούς υγρότοπους, ορεινές λίμνες, ακόμη και ταμιευτήρες. Στις καταμετρήσεις συμμετείχαν πάνω από 150 εθελοντές ορνιθοπαρατηρητές από όλη την Ελλάδα, καθώς και προσωπικό των Φορέων Διαχείρισης και τοπικές περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Οι Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών αποτελούν μέρος ενός παγκόσμιου προγράμματος της Διεθνούς Οργάνωσης Υγροτόπων (Wetlands International) στο οποίο συμμετέχουν ταυτόχρονα περισσότερες από 100 χώρες. Στην Ελλάδα, πραγματοποιούνται από το 1968 σε όλους τους σημαντικούς υγροτόπους της χώρας. Πρόκειται για το πιο μακρόχρονο πρόγραμμα παρακολούθησης της πανίδας στην Ελλάδα στο οποίο καταγράφονται κυρίως τα υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών που διαχειμάζουν στους υγροτόπους, αλλά και άλλα είδη που έχουν σχέση με τους υγρότοπους και ανήκουν σε τελείως διαφορετικές οικογένειες όπως αρπακτικά και θαλασσοπούλια.

Πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τη διατήρηση των πουλιών, καθώς τα δεδομένα που συλλέγονται επιτρέπουν την εκτίμηση των αλλαγών των πληθυσμών τους, αναδεικνύουν τις χωρικές και χρονικές διαφοροποιήσεις και τις αλλαγές που υφίστανται οι ίδιοι οι υγρότοποι και μπορούν να χρησιμεύσουν στη θέσπιση προστατευόμενων περιοχών ή και Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά.

Τα αποτελέσματα των φετινών καταμετρήσεων θα είναι σύντομα διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της Ορνιθολογικής.

Και του χρόνου λοιπόν, με ακόμα περισσότερες και ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις!

Δύο σοβαρές επιθέσεις δέχτηκαν αποικίες του Αργυροπελεκάνου, παγκοσμίως απειλούμενου είδος, το Φεβρουάριο σε δύο από τα μεγαλύτερα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας. Στη Βιστωνίδα βρέθηκαν 18 νεκροί Αργυροπελεκάνοι και 10 σκελετοί τους, ενώ στον Αμβρακικό κόλπο άγνωστοι κατέστρεψαν τις φωλιές και τα αυγά αποικίας του είδους. Οι επιθέσεις αυτές αποτελούν απόδειξη της αποτυχίας της Ελλάδας στη διεθνή προσπάθεια για την ανάσχεση της μείωσης της βιοποικιλότητας, ενώ παράλληλα δυναμιτίζουν τις όποιες προσπάθειες έχουν εξαγγελθεί περί πράσινης ανάπτυξης.

Τα γεγονότα είναι αποτέλεσμα τόσο της αδυναμίας ρύθμισης του ανταγωνισμού που υπάρχει ανάμεσα στη αλιευτική δραστηριότητα και τα ψαροφάγα πουλιά, όσο και στην προφανή έλλειψη φύλαξης και σωστής διαχείρισης στις προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας. Στη λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος και μέσα σε περιφραγμένη περιοχή του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Βιστωνίδας, καταγράφηκαν νεκροί εκτός από τους Αργυροπελεκάνους, πενήντα Κορμοράνοι, είκοσι Λαγγόνες, τέσσερις Ερωδιοί και ένα αρπακτικό.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το Δελτίο Τύπου εδώ

Θεωρούνται αγγελιοφόροι των θεών στην παγκόσμια γλώσσα των συμβόλων, πουλιά της ευτυχίας και της μακροζωίας στις παραδόσεις των λαών της Ιαπωνίας και της Κίνας, σύμβολα θεϊκότητας και άγρυπνοι φρουροί των νόμων της μοναστικής ζωής για τους Χριστιανούς.  

Ο λόγος για τους εξαιρετικά σπάνιους στη χώρα μας γερανούς (το είδος με την επιστημονική ονομασία Grus grus) που έφτασαν ως πρωτοχρονιάτικο δώρο εξ ουρανού στην Παμβώτιδα για πρώτη φορά! Οι 6 γερανοί που ήδη έχουν λίγες μέρες παρουσίας στην λίμνη μας, είναι ψηλόλιγνα πουλιά που βαδίζουν αργά και με ιδιαίτερη χάρη. Τρομάζουν όμως πάρα πολύ εύκολα και έτσι εγκαταλείπουν τα ξημερώματα, στην άχλη της πρωινής ομίχλης, την βραδινή τους κούρνια με άγνωστο ακόμη προορισμό, για να τραφούν σε κατάλληλα φυσικά λιβάδια ή χωράφια. Μοιάζουν με τους πελαργούς, αλλά είναι πιο μεγαλόσωμοι με μια χαρακτηριστική κόκκινη βούλα στο πάνω μέρος του κεφαλιού τους. Είναι το σπανιότερο είδος πουλιού που έχει εμφανιστεί στην λίμνη τα τελευταία χρόνια και ήδη αποτελεί είδηση στα δίκτυα των παρατηρητών πουλιών όλης της χώρας.

Μπορείτε να διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ

Έκκληση στους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και την Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κάνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία με σκοπό την επείγουσα λήψη μέτρων για τις τελευταίες υγιείς αποικίες Όρνιων της Ελλάδας, στη Κρήτη.

Την τελευταία τριετία στα Αστερούσια Όρη και τον Ψηλορείτη έχουν προσκρούσει σε πτερύγια ανεμογεννητριών οχτώ Όρνια με αποτέλεσμα τη θανάτωση των επτά.

Οι πληθυσμοί του Όρνιου - είδος που προστατεύεται από το Παράρτημα Ι της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα Πουλιά και κατατάσσεται στα «Απειλούμενα» είδη σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας - έχουν ουσιαστικά καταρρεύσει στην ηπειρωτική Ελλάδα (λιγότερα από 30 ζευγάρια).
Μόνο η Κρήτη διατηρεί ακόμα υγιείς αποικίες οι οποίες συγκεντρώνουν συνολικά 150 περίπου ζευγάρια.

Περισσότερες πληροφορίες για τη θέση της Ορνιθολογικής
για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, μπορείτε να βρείτε εδώ

Μέλη της Ορνιθολογικής έγιναν μάρτυρες μιας καλά οργανωμένης επιδρομής λαθροθήρων στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού, παρουσία μάλιστα της Αστυνομίας, του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου και του Συνεταιρισμού Αλιέων.
 
Πέντε βάρκες με μηχανές κυνηγούσαν παράνομα για μιάμιση ώρα στο πυρήνα του Εθνικού Πάρκου (Ζώνη Α, περιοχή προστασίας της φύσης), όπου απαγορεύεται αυστηρά το κυνήγι. Στις βάρκες επέβαιναν εννέα άτομα, τα περισσότερα από τα οποία φορούσαν κουκούλες που κάλυπταν πλήρως τα πρόσωπά τους, ώστε να μην είναι δυνατή η αναγνώρισή τους.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το Δελτίο Τύπου εδώ

Ο πρωταγωνιστής του Προγράμματος LIFE της Ορνιθολογικής για τα θαλασσοπούλια, αποτελεί ένα ξεχωριστό θαλασσοπούλι, διαφορετικό από όλα τα υπόλοιπα. Συνήθως συναντάται σαν μια μαύρη φιγούρα που κάθεται στα βράχια της ακτής ή να κολυμπά μισοβυθισμένος στο νερό.

Ο Θαλασσοκόρακας προτιμά τις βραχώδεις ακτές, από όπου απομακρύνεται ελάχιστα. Τρέφεται με μικρά ψάρια, που πιάνει κωπηλατώντας με τα δυνατά του πόδια κοντά στο βυθό. Όταν χορτάσει, συνηθίζει να κάθεται με μισάνοιχτα φτερά στους βράχους της ακτής.
Δεν μεταναστεύει και φωλιάζει πολύ νωρίς (μερικοί ακόμα και από το Δεκέμβριο) σε απόκρημνες βραχώδεις ακτές, νησίδες και μεγάλες σπηλιές.
Τον συναντάμε σε όλες τις νησιωτικές ακτές, όπου φωλιάζουν 1.000-1.200 ζευγάρια, αλλά πιο συχνά στο βόρειο Αιγαίο και τις Σποράδες, που φιλοξενούν τις μεγαλύτερες αποικίες του στην Ελλάδα.

Πώς να τον αναγνωρίσετε:
Μοιάζει με τον κοινό Κορμοράνο, με τον οποίο συγγενεύει, αλλά είναι μικρότερος και με πιο λεπτό λαιμό, κεφάλι και ράμφος. Ο Θαλασσοκόρακας ζει στη θάλασσα, ενώ ο Κορμοράνος προτιμά υγρότοπους και λιμάνια.

Η τροφή του λιγοστεύει εξαιτίας της θαλάσσιας ρύπανσης και της υπεραλίευσης κοντά στις ακτές, μιας και σε αντίθεση με άλλα θαλασσοπούλια, δεν μπορεί να ακολουθήσει τα ψαροκάικα και να τραφεί με τα μη εμπορεύσιμα ψάρια που πετιούνται. Μερικοί πιάνονται σε δίχτυα καθώς βουτούν. Επιπλέον, η συνήθειά του να κολυμπά συνεχώς τον κάνει ευάλωτο σε πετρελαιοκηλίδες.
Οι φωλιές του στις νησίδες είναι εύκολα προσιτές, αλλά, ευτυχώς γι’ αυτόν, οι ανεπιθύμητες επισκέψεις στις νησίδες είναι ελάχιστες την περίοδο που φωλιάζει.

Ο Θαλασσοκόρακας σε αριθμούς
Μήκος: 0,75 μέτρα
Άνοιγμα φτερών: 1 μέτρο
Κατανομή: Νησιά και βραχώδεις ακτές της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.
Ελληνικός πληθυσμός: περίπου 1.000- 2.000 ζευγάρια

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τον Θαλασσοκόρακα εδώ

Την εποχή αυτή, κάποιοι Θαλασσοκόρακες έχουν ήδη μικρά, ενώ άλλοι ετοιμάζουν τις φωλιές τους.



Παρατηρήσατε κάποιο Θαλασσοκόρακα;
Βοηθήστε μας στην καταγραφή του πληθυσμού τους καταχωρώντας τις παρατηρήσεις σας εδώ

Με τη συμμετοχή 35 ενηλίκων, 3 παιδιών και 15 μαθητών του 4ου Λυκείου Ιλίου υλοποιήθηκαν για 5η χρονιά φέτος οι Αλκυονίδες Ημέρες Εθελοντισμού στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» στο Ίλιον Αττικής.
Συμμετείχαν επίσης και εργαζόμενοι της Τράπεζας Πειραιώς οι οποίοι ήρθαν με τα παιδιά τους με όρεξη και ενέργεια για εθελοντικές δράσεις!
Όσοι συμμετείχαν στο διήμερο εθελοντισμού είχαν τη χαρά να συνεργαστούν και να υλοποιήσουν πολλές μικρές, αλλά σημαντικές, δράσεις!

Αναφορικά, μερικές από τις δράσεις που υλοποιήθηκαν ήταν: βάψιμο του προθάλαμου του Κέντρου Ενημέρωσης και του γραφείου του Δικτύου Εθελοντών του Πάρκου, δύο εκ των γλυπτών του Πάρκου, που δημιουργήθηκαν τον περασμένο Ιούλιο με κορμούς από καμένα έλατα της Πάρνηθας, φυτεύσεις 30 βελανιδιών και 10 χαρουπιών, ξεχορτάριασμα και καθαρισμός στον περιβάλλοντα χώρο και στα παρτέρια στο Σπίτι του Δάσους και φυτεύτηκαν βελανίδια για δημιουργία φράχτη.
Τέλος, αξιοποιήθηκαν για άλλη μια φορά η βάρκα και οι απόχες για τον καθαρισμό των λιμνών.

Μπορείτε να επισκέπτεστε την ιστοσελίδα μας συχνά για να ενημερώνεστε για τις υπόλοιπες εθελοντικές δράσεις της Ορνιθολογικής εδώ

Μέλη και εθελοντές παρακολούθησαν το εισαγωγικό σεμινάριο για παροχή πρώτων βοηθειών σε τραυματισμένα ή εξαντλημένα πουλιά στην Αίθουσα του Παλιού Οινοποιείου στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» την Κυριακή 20/2.

Το σεμινάριο έγινε με τη συνεργασία της ΑΝΙΜΑ και με εισηγητές τη Μαρία Γανωτή και τον κτηνίατρο Αχιλλέα Ακριβό.

Ενδιαφέρον σημείο της παρουσίασης ήταν το τι κάνουμε για να μην αναστατώσουμε περισσότερο ένα τραυματισμένο πουλί και να μη χειροτερέψουμε την κατάστασή του, όπως και το πώς θα πρέπει να προστατευτούμε από ορισμένα πουλιά (και όχι μόνο από αρπακτικά).

Επειδή βέβαια για να μπορεί να προσφέρει κανείς πρώτες βοήθειες χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση, προς το παρόν περιοριζόμαστε στην προσεκτική τοποθέτηση του πουλιού στο κλασσικό χαρτόκουτο με εφημερίδες και τρύπες, φροντίζοντας να επικοινωνήσουμε με το κοντινότερο Κέντρο Περίθαλψης και να μεταφέρουμε το πουλί σε ασφαλή χέρια.



Κέντρα Περίθαλψης:

ΑΝΙΜΑ:
Τηλ.& fax: 210.9510075
ΕΚΠΑΖ:
Τηλ. 22970.31338, fax: 22970.28214
Αλκυόνη:
Τηλ. 22840.22931, 6944.741616

Οι προστατευόμενες περιοχές αποτελούν έναν από τους βασικότερους πυλώνες για την προστασία της βιοποικιλότητας καθώς για να προστατευτεί ένα είδος, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι ικανοποιούνται οι ανάγκες του. Έτσι λοιπόν, για να προστατέψουμε ένα είδος πρέπει ουσιαστικά να προστατέψουμε τις περιοχές στις οποίες τρέφεται, αναπαράγεται, σταθμεύει, κτλ.

Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία πέραν των δράσεων διατήρησης, έρευνας και διαχείρισης σε περιοχές που προστατεύονται, υλοποιεί και αναπτύσσει μακροχρόνιες δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης σε 4 περιοχές, ενώ παράλληλα έχει αναπτύξει υλικό περιβαλλοντικής εκπαίδευσης κυρίως σε συνεργασία με 7 Φορείς Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών.

Συγκεκριμένα υλοποιεί ημερήσια προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης στα οποία συμμετέχουν χιλιάδες παιδιά ετησίως στην Αττική, τη Μεσσηνία, τη Λακωνία και την Έδεσσα, ενώ το εκπαιδευτικό υλικό αφορά στις προστατευόμενες περιοχές Λίμνης Κερκίνης, Λιμνών Κορώνειας - Βόλβης, Υηγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς, Καρπάθου, Χελμού - Βουραϊκού, Εθνικού Δρυμού Ολύμπου, Εθνικού Δρυμού Αίνου, Ταύγετου και Πάρνωνα και διατίθεται δανειστικά στα σχολεία κατόπιν αιτήσεως.

Οι δράσεις με λίγα λόγια...

Βραυρώνα, Μαρκόπουλο Αττικής

Η περιοχή της Βραυρώνας καθώς και το Εθνικό Πάρκο Σχοινιά-Μαραθώνα αποτελούν τους μοναδικούς υγρότοπους της Αττικής που ανήκουν στο Δίκτυο NATURA 2000. Η περιοχή έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000 ως Τόπος Κοινοτικού Ενδιαφέροντος (SCI) με την ονομασία «Βραυρώνα-Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη» και κωδικό GR3000004. Στην ορνιθοπανίδα της περιοχής μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότερα από 140 είδη, μεταξύ των οποίων περίπου 30 είναι προστατευόμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης απαντώνται σπάνια είδη φυτών και ζώων καθώς και αξιόλογοι οικότοποι όπως υποθαλάσσια λιβάδια Ποσειδώνιας, υγρά λιβάδια, κτλ.

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα:
Βραυρώνα: γνωρίζοντας έναν παράκτιο υγρότοπο

Οι μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν τους προστατευόμενους βιότοπους της Βραυρώνας. Η εκπαιδευτική περιήγηση περιλαμβάνει μικρό περίπατο στον υγρότοπο και την παραλιακή ζώνη, καθώς και ενημέρωση για τη σημαντικότητα των οικοτόπων, την πλούσια βιοποικιλότητα που φιλοξενεί και τις ανθρώπινες δραστηριότητες στο πέρασμα του χρόνου.
Το εκπαιδευτικό Πρόγραμμα περιλαμβάνει:

I Εκπαιδευτική περιήγηση στον υγρότοπο και παρατήρηση πουλιών
II Εκπαιδευτική περιήγηση σε ειδικά διαμορφωμένο μονοπάτι συμβατό και για άτομα με προβλήματα όρασης
III Υλοποίηση δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευση

Λιμνοθάλασσα Γιάλοβας, Πύλος Μεσσηνίας

Ο υγρότοπος της Γιάλοβας αποτελεί το σημαντικότερο νοτιότερο μεταναστευτικό σταθμό για τα πουλιά σε όλα τα Βαλκάνια. Μέχρι τώρα έχουν καταμετρηθεί 271 είδη πουλιών από τα 442 που ζουν συνολικά στην Ελλάδα. Έχει χαρακτηρισθεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας ενώ παράλληλα αποτελεί Καταφύγιο Άγρια Ζωής και μία από τις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (ΣΠΠ) της Ελλάδας. Ο υγρότοπος αποτελεί περιοχή εξαιρετικού φυσικού κάλους ενταγμένη στο ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA. Το μοναδικό φυσικό περιβάλλον της περιοχής συμπληρώνεται με την ιστορική πολιτισμική διάστασή της. Σημαντική έκταση της περιοχής NATURA προστατεύεται αυστηρά ως περιοχή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα
«Γνωρίζοντας τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας»

Το πρόγραμμα έχει τίτλο «Γνωρίζοντας τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας» και έχει ως σκοπό την παρουσίαση των διαφορετικών οικοσυστημάτων ενός υγρότοπου, τη λειτουργία τους στην αλυσίδα της φύσης και την εξέταση της σχέσης είδους - βιότοπου. μαθητικές ομάδες που θέλουν να συμμετάσχουν στη δράση αυτή μπορούν να επιλέξουν μία από τις 3 παρακάτω εκδοχές:

Ι. Εκπαιδευτική Περιήγηση στο «Μονοπάτι της Φύσης»
ΙΙ. Εκπαιδευτική Περιήγηση στη Λιμνοθάλασσα
ΙΙΙ. Ημερήσιο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Το ημερήσιο Πρόγραμμα περιλαμβάνει δραστηριότητες παρατήρησης και μελέτης καθώς και ομαδικά παιχνίδια. Η συνολική διάρκεια του προγράμματος είναι περίπου 3 ώρες και περιλαμβάνει υλοποίηση δραστηριοτήτων στις δύο εκπαιδευτικές διαδρομές της περιοχής («Μονοπάτι της Φύσης» και «Λιμνοθάλασσα»).

Εκβολές Ευρώτα, Σκάλα Λακωνίας

Το Δέλτα του ποταμού Ευρώτα αποτελεί έναν από τους τελευταίους σημαντικούς υγροβιότοπους στη νότια Ελλάδα, ο οποίος περιλαμβάνεται στο ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA. Ο Σταθμός έχει στόχο να προβάλει τη σημαντικότητα του Δέλτα του Ευρώτα δίνοντας την ευκαιρία στον επισκέπτη να γνωρίσει τη σπάνια φυσική κληρονομιά της Λακωνίας. Παράλληλα ενημερώνει για τους υγρότοπους, τους αμμόλοφους, τα θαλάσσια οικοσυστήματα, για όλους αυτούς τους προστατευόμενους οικότοπους που βρίσκονται διάσπαρτοι σε κάθε γωνιά της χώρας μας.

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα
“Δέλτα Ευρώτα: Υγρότοποι, Αμμόλοφοι & Θάλασσα”

Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να ξεναγηθούν στον εκθεσιακό χώρο του Σταθμού και να παρακολουθήσουν παρουσίαση για το Δέλτα του Ευρώτα. Η δράση ολοκληρώνεται με επίσκεψη στους προστατευόμενους βιότοπους του Ευρώτα. Η περιήγηση περιλαμβάνει μικρό περίπατο στους υγρότοπους, επίσκεψη στους αμμόλοφους, ενημέρωση για τα μεταναστευτικά πουλιά και τις θαλάσσιες χελώνες, καθώς και σύντομη παρουσίαση των προοπτικών αειφορικής διαχείρισης της περιοχής

Υγρότοπος Άγρα - Βρυττών - Νησίου

Ο υγρότοπος Άγρα - Βρυττών - Νησίου βρίσκεται στο Νομό Πέλλας, 6 χλμ. ΒΔ της πόλης της Έδεσσας και καλύπτει έκταση περίπου 6.000 στρεμμάτων. Σχηματίζεται εκατέρωθεν του ποταμού Εδεσσαίου, στην περιοχή που καταλάμβανε παραποτάμιος βάλτος, γνωστός στην αρχαιότητα με την ονομασία έλος Τιάβου. Ο υγρότοπος πήρε τη σημερινή του μορφή, κατά τη δεκαετία του 1950, μετά από παρεμβάσεις της ΔΕΗ για την κάλυψη των αναγκών του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Άγρα. Η περιοχή ανήκει στις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (GR041) και προστατεύεταιι από το ευρωπαϊκό δίκτυο Natura ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (SCI/ GR1240004) και ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (SPA/ GR1240006).

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα
«Γνωριμία με τον υγρότοπο «Άγρα - Βρυττών - Νησίου»

Το πρόγραμμα έχει ως σκοπό την παρουσίαση των διαφορετικών οικοσυστημάτων ενός υγρότοπου καθώς και τη γνωριμία και αξιολόγηση της συνύπαρξης ανθρώπου και φύσης στην περιοχή.

Οι μαθητικές ομάδες που θέλουν να συμμετάσχουν στη δραστηριότητα αυτή μπορούν να επιλέξουν μία από τις δύο παρακάτω εκδοχές:

Ι. Εκπαιδευτική Περιήγηση στον υγρότοπο
ΙΙ. Υλοποίηση ημερησίου προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Το ημερήσιο Πρόγραμμα περιλαμβάνει δραστηριότητες παρατήρησης και μελέτης και ομαδικά παιχνίδια. Η συνολική διάρκεια του προγράμματος είναι περίπου 3 ώρες και περιλαμβάνει υλοποίηση δραστηριοτήτων σε επιλεγμένα σημεία του υγροτόπου.

Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες της Ορνιθολογικής απευθύνονται σε μαθητές Α’ /θμιας και Β’ /θμιας εκπαίδευσης.

Η περιβαλλοντική αυθαιρεσία σήμερα είναι διάχυτη και αποτελεί για την Ελλάδα έναν από τους κύριους λόγους αποτυχίας στην ανάσχεση της μείωσης της βιοποικιλότητας μέχρι το 2010, όπως όφειλε ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Καθώς χωρίς μία ορθή αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης δεν μπορούν να σχεδιαστούν οι διεκδικήσεις για το μέλλον μας, η Ορνιθολογική παρουσιάζει μια αποκαλυπτική έκθεση με τις υποθέσεις παραβίασης του φυσικού περιβάλλοντος που ασχολήθηκε την περίοδο 2000-2010, μετά από καταγγελίες πολιτών.

Ακολουθεί μια σύντομη περίληψη της αναφοράς:

Η Ελλάδα ως κέντρο βιοποικιλότητας

Η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κέντρα βιοποικιλότητας στην Ευρώπη. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης και του ιδιαίτερα ετερογενούς γεωγραφικού της ανάγλυφου, η βιοποικιλότητά της Ελλάδας - αναλογικά με την έκτασή της - είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αριθμεί 1043 είδη σπονδυλωτής πανίδας, 47 από τα οποία είναι είδη που απαντώνται μόνο στην Ελλάδα. Είναι εντυπωσιακό ότι η χώρα μας φιλοξενεί περίπου το 1.9% της παγκόσμιας σπονδυλωτής πανίδας και περίπου το 60% της ευρωπαϊκής. Επίσης, η Ελλάδα είναι το σημαντικότερο κέντρο ενδημισμού στη Μεσόγειο, καθώς το 16% της χλωρίδας της απαντάται μόνο στην Ελλάδα (ενδημικά).

Η ανάσχεση της απώλειας αυτής της πλούσιας βιοποικιλότητας αποτελεί υποχρέωση της χώρας προς την διεθνή κοινότητα η οποία υπέγραψε τη Διεθνή Σύμβαση για την Βιολογική Ποικιλότητα το έτος 1994*. Στο πλαίσιο της Σύμβασης η Ε.Ε. είχε θέσει ως στόχο να ανασχέσει την απώλεια της βιοποικιλότητας, εντός αλλά και εκτός των συνόρων της, μέχρι το έτος 2010. Ωστόσο, ο στόχος αυτός δεν επιτεύχθηκε**, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην ελλιπή εφαρμογή των Οδηγιών για τα Πουλιά, στην αδυναμία ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης στον σχεδιασμό της πολιτικής των κρατών-μελών της Κοινότητας, καθώς και στη σοβαρή έλλειψη χρηματικών πόρων.

Καταδίκες της Ελλάδας από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

Ένας από τους βασικούς λόγους αποτυχίας της Ελλάδας να εκπληρώσει τον στόχο της φαίνεται να είναι το γεγονός ότι δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τις Οδηγίες για τα Πουλιά και τους Οικότοπους ώστε να πετύχει την ουσιαστική προστασία του δικτύου Natura 2000 και των ειδών πουλιών που φιλοξενεί. Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) έχει καταδικάσει την Ελλάδα λόγω μη ορθής και επαρκούς ενσωμάτωσης*** στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας για τα Πουλιά και για μη καθορισμό επαρκούς αριθμού και έκτασης ΖΕΠ για την προστασία των πουλιών****.

Ωστόσο, η εφαρμογή της Οδηγίας εξακολουθεί να είναι ελλιπής, καθώς τα ειδικά μέτρα προστασίας που οφείλει να λαμβάνει η χώρα για το δίκτυο των ΖΕΠ είναι ιδιαίτερα ανεπαρκή, όπως αποφάνθηκε και το ΔΕΚ στην τρίτη καταδικαστική απόφασή του κατά της Ελλάδας*****.

Οι καταγγελίες των πολιτών

Προκειμένου να προλάβει τις περιβαλλοντικές ζημιές και να εξαλείψει τις άμεσες απειλές που αντιμετωπίζουν οι περιοχές και τα είδη που αυτές φιλοξενούν, η Ορνιθολογική παρεμβαίνει σε περιπτώσεις υποβάθμισης των προστατευόμενων περιοχών, όπως είναι οι ΙΒΑ, οι περιοχές του δικτύου Νatura 2000, τα Εθνικά Πάρκα και τα Καταφύγια Άγριας Ζωής. Η δράση της Ορνιθολογικής εκτείνεται από την υποβολή απλών αιτημάτων για πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία, έως και την εμπλοκή σε πολύπλοκα περιβαλλοντικά ζητήματα που ανακύπτουν σε εθνικό επίπεδο για την επίλυση των οποίων συχνά απαιτείται η προσφυγή στα εθνικά δικαστήρια ή/και η υποβολή καταγγελίας στην Ε.Ε.

Οι υποθέσεις που αποτέλεσαν αντικείμενο χειρισμού της Ορνιθολογικής για τη δεκαετία 2000-2010 μας δίνουν σημαντικές πληροφορίες τόσο για την κατάσταση της βιοποικιλότητας σήμερα όσο και για το ποιοι ευθύνονται για αυτήν.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2000-2010 η Ορνιθολογική κατέγραψε 332 καταγγελίες, εκ των οποίων οι 182 κρίθηκαν βάσιμες και σημαντικές για την προστασία των πουλιών και των βιοτόπων τους και απετέλεσαν αντικείμενο χειρισμού. Την τετραετία 2007-2010, παρατηρήθηκε ιδιαίτερη αύξηση των καταγγελιών που υποβάλλονται από πολίτες.

Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγηθεί αφενός από το ολοένα επιτακτικότερο κοινωνικό αίτημα για προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και αφετέρου από τις εντεινόμενες διεκδικήσεις των πολιτών στο πεδίο της ορθής εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Επίσης, η παρατηρούμενη αύξηση των καταγγελιών μπορεί να αποδοθεί -λαμβάνοντας υπόψη την, ανά υπόθεση, πληροφόρηση από τους πολίτες, σχετικά με τους λόγους απεύθυνσής τους στην Ορνιθολογική - και στο γεγονός ότι μεγάλο ποσοστό των πολιτών υποβάλλουν τα αιτήματά τους στην Ορνιθολογική λόγω ανεπαρκούς εξοικείωσης τους με τις αρμόδιες αρχές και τους μηχανισμούς επίλυσης περιβαλλοντικών προβλημάτων, αλλά και εξαιτίας της δυσπιστίας τους όσον αφορά τη συνέπεια, την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών.

Η πλειοψηφία των καταγγελιών υποβλήθηκε από πολίτες, ενώ το 23% των καταγγελιών προήλθε από τους εθελοντές του δικτύου των Υπευθύνων Παρακολούθησης των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά της Ελλάδας (IBA Caretakers) της Ορνιθολογικής (www.ornithologiki.gr/caretakers). Το μεγαλύτερο ποσοστό των καταγγελλόντων (40%) ήταν πολίτες που θέλησαν να κρατήσουν την ανωνυμία τους. Διαφαίνεται λοιπόν μία επιφυλακτικότητα των πολιτών να απευθυνθούν στις αρμόδιες υπηρεσίες.

Οι υποθέσεις που χειρίστηκε η Ορνιθολογική κατά τη δεκαετία 2000-2010 αντανακλούν την ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η βιοποικιλότητα της Ελλάδας. Μια σύνοψη των συμπερασμάτων από τις καταγγελίες πολιτών έχει ως εξής:

- Οι υγρότοποι αντιμετωπίζουν τις περισσότερες απειλές
- Η ραγδαία οικιστική και εμπορική ανάπτυξη αποτελεί τη συχνότερη απειλή για το φυσικό περιβάλλον
- Οι ιδιώτες και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι αυτοί που εμπλέκονται ως επί το πλείστον σε υποθέσεις υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος
- Οι αρμόδιες αρχές ανταποκρίνονται στα αιτήματα των πολιτών και της Ορνιθολογικής, ωστόσο απαιτείται η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των απειλών

Μπορείτε να διαβάσετε τις καταγγελίες των πολιτών, αλλά και τα αναλυτικά συμπεράσματα της έκθεσης εδώ.

*
Διεθνής Σύμβαση για την Βιολογική Ποικιλότητα
**
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Αξιολόγηση 2010 της εφαρμογής του Προγράμματος Δράσης της Ε.Ε. για τη βιοποικιλότητα
***
C - 259/08
****
C - 334/04
*****
C - 293/07

Καινούριο πρόγραμμα της Παιδικής Λέσχης Ξεφτέρια για το σχολικό έτος 2010-2011:

Κυριακή, 21 Νοεμβρίου
Birdwatcing & γνωριμία με τα πουλιά
Σεμινάριο παρατήρησης πουλιών, γνωριμία με τον κόσμο των πουλιών, βασικές δεξιότητες παρατήρησης και δημιουργία σημειωματάριου παρατήρησης - Πάρκο Α. Τρίτση

Κυριακή, 12 Δεκεμβρίου
Ταΐστρες & Στολίδια
Κατασκευή και τοποθέτηση διάφορων ειδών ταϊστρών σε επιλεγμένα σημεία στο Πάρκο (υιοθέτηση ταΐστρας) - Πάρκο Α. Τρίτση

Κυριακή, 23 Ιανουαρίου
Προβολή ντοκιμαντέρ
Προβολή περιβαλλοντικού ντοκιμαντέρ και ανανέωση των ταϊστρών του Πάρκου - Πάρκο Α. Τρίτση

Κυριακή, 27 Φεβρουαρίου
Αποκριάτικες μάσκες για πουλιά
Δημιουργία αποκριάτικων μασκών με θέμα τα πουλιά & ενημερωτική παρουσίαση με στοιχεία για τις απόκριες και τα πουλιά (λαογραφία) - Πάρκο Α. Τρίτση

Κυριακή, 20 Μαρτίου
Φωλιές ξύλινες & πήλινες
Κατασκευή & τοποθέτηση σε επιλεγμένα σημεία στο Πάρκο, συντεταγμένες, υιοθέτηση, κάρτα φωλιάς - Πάρκο Α. Τρίτση

Κυριακή, 10 Απριλίου
Επίσκεψη στην ΑΝΙΜΑ
Επίσκεψη στο Κέντρο Περίθαλψης και ενημέρωση για πρώτες βοήθειες σε τραυματισμένα ζώα - ΑΝΙΜΑ

Κυριακή, 29 Μαΐου
Ημέρα Πάρκων: Προβολή, Περιβαλλοντικά παιχνίδια* & καθαρισμός στο Πάρκο
Προβολή/παρουσίαση για τη σημασία των πράσινων χώρων, περιβαλλοντικά παιχνίδια στο χώρο του Πάρκου και μικρός καθαρισμός - Πάρκο Α. Τρίτση

Γίνε φίλος μας στο facebook για να μαθαίνεις τα τελευταία νέα της Ορνιθολογικής, για να μαθαίνεις για τις δράσεις μας αλλά και για να συμμετέχεις στις εκδηλώσεις και στα εθελοντικά μας προγράμματα!

Μπορείς εύκολα να γίνεις φίλος μας στο facebook εδώ

Το Νοέμβρη του 2009 ψάχνοντας στο διαδίκτυο για εθελοντική εργασία, ανακάλυψα την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Έστειλα αίτηση και πολύ γρήγορα με κάλεσαν στο Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης». Μέχρι τότε δε γνώριζα την ύπαρξη του Πάρκου. Ενθουσιάστηκα όταν είδα τον υπέροχο αυτό χώρο με τα δάση και τις λίμνες, και έμαθα πόσα είδη πουλιών ζουν εκεί.

Από τότε έχω συμμετέχει ως εθελόντρια στον τομέα της εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης του κοινού σε πολλές δράσεις, όπως: σε δενδροφυτεύσεις, καθαρισμούς και άλλες δραστηριότητες στο Πάρκο «Α. Τρίτσης», σε καθαρισμούς βιοτόπων στην Αττική, σε διάφορες εκδηλώσεις για τα παιδιά στο Πάρκο και σε άλλους χώρους, όπως τα Χελιδονίσματα και την Πανευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών.

Συμμετέχοντας σε αυτές τις δράσεις, ήρθα πιο κοντά στη φύση και ειδικότερα στα πουλιά και στους βιοτόπους. Παράλληλα, γνώρισα ανθρώπους ευαισθητοποιημένους με το περιβάλλον και είδα ότι οι γνωριμίες αυτές δεν τελειώνουν, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι δείχνουν ενδιαφέρον και θέλουν να προσφέρουν τη βοήθεια τους στο έργο της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.

Ευχαριστώ την Ορνιθολογική και της εύχομαι Καλή Συνέχεια!!

Μαρία Διαμάντη

Η στήλη αυτή είναι δικιά σας!
Αν θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας την εμπειρία σας με την Ορνιθολογική,
παρακαλώ στείλτε το κείμενο σας στο [email protected]